Тив­ки­те мно­зинства на Гру­ев­ски и на Пу­тин

До­де­ка кон­флик­тот во Укра­и­на до­би­ва кон­ту­ри на гра­ѓан­ска војна, Ев­ро­па и по­себ­но Бал­ка­нот во Вла­ди­мир Пу­тин, ин­три­ган­тна­та фи­гу­ра кон ко­ја се фо­ку­си­ра свет­ско­то вни­ма­ние во за­вис­ност од убе­ду­ва­њата, гле­да со вос­хит или со пре­зир. Се­пак, на­теж­ну­ва мне­ни­е­то де­ка тој е вешт стра­тег со неп­ред­вид­ли­ви по­тези, а по­ли­ти­ка­та што ја во­ди спре­ма сво­јот со­сед е зас­но­ва­на на опорту­ни­зам, про­па­ган­дна војна, ма­ни­пу­ла­ции и лаги. 

Но, на За­па­ден Бал­кан, во Срби­ја и во Ма­ке­до­нија, на при­мер, на­род­ни­те сен­зи­би­ли­те­ти се по­и­накви. Ми­на­та­та не­де­ла во Бел­град се од­ржаа ма­сов­ни де­мон­стра­ции во под­дршка на „ре­фе­рен­ду­мите“ за не­за­вис­ност ор­га­ни­зи­ра­ни од про­рус­ки­те ми­ли­танти, та­ка­на­ре­че­ни­те опол­ченци, во ук­ра­ин­ска­та про­винци­ја Дон­бас. До­де­ка со по­бе­да­та на пред­вре­ме­ни­те двој­ни из­бо­ри на дес­ни­чар­ска­та власт на ВМРО-ДПМ­НЕ во Ма­ке­до­нија, за мно­гу горди под­држу­вачи, пар­тис­ки след­бе­ни­ци и по­чи­ту­ва­чи на „ли­кот и де­лото“ на Ни­ко­ла Гру­ев­ски, нив­ни­от ли­дер е не­как­ва ма­ке­дон­ска вер­зи­ја на Пу­тин. 
Мо­же­би зву­чи ба­нално, но за жал, тие се во право: ис­то ка­ко Пу­тин, и Гру­ев­ски по­ка­жу­ва ав­ток­рат­ски тен­денции на вла­де­ење. Ис­то ка­ко и рус­ки­от ли­дер кој ве­ќе де­це­ни­ја и пол су­ве­ре­но вла­дее со Ру­сија, и Гру­ев­ски е во­ден од опорту­ни­зам и во те­кот на осум­го­диш­но­то вла­де­е­ње се на­мет­на ка­ко до­ми­нан­тна по­ли­тич­ка фи­гура. И, ис­то ка­ко сво­јот рус­ки пан­дан, по сѐ из­гледа, и тој не­ма на­ме­ра лес­но да се от­ка­же од влас­та во дог­лед­но време. 

Ко­нечно, ка­ко и во Ру­си­ја на Пу­тин, та­ка и во Ма­ке­до­ни­ја на Гру­ев­ски, ма­кот­рп­но ра­бо­тат ефи­кас­ни про­па­ган­дни ма­шини, со нив­ни­те тро­лови, са­мо­цен­зу­ри­ра­ни­те но­ви­на­ри и пот­чи­не­ти ре­дак­ции и ме­ди­уми, кои ус­пеш­но им ја про­да­ва­ат на рус­ка­та од ед­на и на ма­ке­дон­ска­та јав­ност од дру­га страна, иде­ја­та де­ка за влас­та во со­од­вет­ни­те зем­ји не­ма дос­тој­на опо­зи­ција.

Се раз­бира, со ова не би са­кал да да­дам пог­реш­на по­ра­ка де­ка Гру­ев­ски е след­бе­ник на „пу­ти­низ­мот“ чи­ја глав­на ка­рак­те­рис­тика, ка­ко и во марксис­тичко-ле­ни­нис­тич­ки­те то­та­ли­тар­ни по­ли­тич­ки сис­те­ми ка­ков што бе­ше ста­ли­низ­мот или ре­жи­мот на Ча­у­шеску, е оту­ѓе­нос­та на држа­ва­та од соп­стве­ни­от на­род. Впро­чем, од­би­ва­ње­то на прет­се­да­те­лот Ѓор­ге Ива­нов да от­па­ту­ва за Со­чи во фев­ру­а­ри ка­ко и про­за­пад­на­та ли­ни­ја што на­ша­та дип­ло­ма­ти­ја ја по­ка­жа со ес­ка­ли­ра­ње­то на кри­за­та во ју­го­ис­точ­на Укра­ина, пра­ви од на­ши­от пре­ми­ер ан­ти­пу­ти­нист. Се­пак, тоа не го ог­ра­ду­ва од од­го­вор­нос­та за во­ве­ду­ва­ње мно­гу не­де­мок­рат­ски прак­ти­ки кои се од­ли­ка ток­му на са­ми­от пу­ти­ни­зам, а кои не по­стое­ја за вре­ме на вла­де­е­ње­то на СД­СМ на Бран­ко Црвен­ков­ски и на ДПМ­НЕ на Љуб­чо Ге­ор­ги­ев­ски. Иа­ко не беа без­грешни, Црвен­ков­ски и Ге­ор­ги­ев­ски, ка­ко и Ха­ри Кос­тов и Вла­до Буч­ков­ски, си­те беа во­де­ни од де­мок­рат­ска­та иде­ја за нас­лед­ност на власта, што не е слу­чај со Гру­ев­ски.

Од­ли­ки­те на пу­ти­низ­мот се след­ните: ефи­кас­но за­мол­чу­ва­ње на опо­зи­ци­јата, кри­тич­ки­те гла­сила, пор­тали, бло­ге­ри и не­за­вис­ни­те но­ви­нари. Пол­зу­ва­ње на ад­ми­нис­тра­тив­ни­те ре­сур­си во лич­ни и пар­тис­ки цели, по­себ­но за вре­ме на пре­диз­бор­на кам­пања. За­ла­га­ње за лаж­ни кон­зер­ва­тив­ни вред­ности, хо­мо­фо­би­ја и ба­ра­ње пе­то­ко­ло­наши. Ка­ко и па­то­лош­ка страв од де­мок­ра­ти­за­ци­ја и од иде­ја­та за нас­лед­ност на власта. 

Да­ли се­то ова ви зву­чи поз­нато? 

Ако се на­дов­рзат са­бо­та­жи­те со ор­га­ни­за­ци­ја­та на по­пи­сот на на­се­ле­ни­е­то и неп­ро­чис­ту­ва­ње­то на Из­би­рач­ки­от спи­сок, што до­ве­де до ор­га­ни­за­ци­ја на не­фер и не­де­мок­рат­ски из­бо­ри и по­след­о­ва­те­лен про­тест на опо­зи­ци­ја­та со неј­зи­но­то из­ле­гу­ва­ње од инс­ти­ту­ци­и­те на сис­те­мот, сли­ка­та ста­ну­ва ком­плетна. Влас­та на Гру­ев­ски су­ве­ре­но вла­дее со прак­ти­ки­те и ги жнее ус­пе­си­те на пет­на­е­сет­го­диш­ни­от ав­то­ри­та­рен ре­жим на Пу­тин.

Кре­мљ пок­рај ре­ка­та Москва и Илин­ден бр. 2 пок­рај Вар­дар има­ат уш­те не­кол­ку до­пир­ни точки.


Кон­флик­тот во Укра­ина, еу­ф­е­миз­ми­те „над­во­ре­шен ѓа­вол“ и „пет­та ко­лона“ (ме­ѓу дру­гите, оли­цет­во­ре­ни во ан­ти­ко­руп­ци­о­не­рот Алек­сеј На­вални, по­ра­неш­ни­от ви­цеп­ре­ми­ер Бо­рис Не­м­цов или ли­бе­рал­ни­от ТВ-ка­нал Дожд), от­во­ра­ње кул­тур­на вој­на со „де­ка­ден­тни­те и раз­вратни“ за­пад­ни оп­штес­тва, се од­лич­на хра­на за та­ка­на­ре­че­но­то тив­ко мно­зинство од про­винци­ја­та (нас­про­ти ур­ба­ни­те ма­си и ин­те­лек­ту­ал­ни­те ели­ти што про­тес­ти­раа про­тив пов­тор­но­то вра­ќа­ње на Пу­тин за прет­се­да­тел во 2011-2012), кон кое влас­та от­то­гаш поч­на да апе­лира. 

По­иг­ру­ва­ње со на­ци­о­нал­ни­те чув­ства на Ру­си­те е глав­на­та внат­решно-по­ли­тич­ка аген­да на Кре­мљ во овој пе­ри­од за да се свр­ти вни­ма­ни­е­то од ло­шо­то вла­де­ење, сла­би­те еко­ном­ски пер­фор­ман­си на нај­го­ле­ма­та и со ре­сур­си нај­бо­га­та зем­ја во све­тот, де­вал­ва­ци­ја­та на руб­ља­та и вле­гу­ва­ње­то на рус­ка­та еко­но­ми­ја во ре­це­си­ја го­ди­нава, прог­но­зи­ра­но од ни­за ме­ѓу­на­род­ни инс­ти­ту­ции. 

За влас­та на Гру­ев­ски, проб­ле­мот на Гр­ци­ја со име­то на Ма­ке­до­ни­ја да­ва ши­рок те­рен за во­де­ње слич­на веч­на про­па­ган­дна војна. Во згра­да­та на бу­ле­вар Илин­ден се сме­та де­ка Гр­ци­ја е на­ши­от ис­кон­ски „над­во­ре­шен ѓа­вол“, до­де­ка пет­то­ко­ло­на­ши­те ка­ко но­ви­на­рот Бран­ко Ге­ро­ски, „со­ро­со­и­дите“ пред­во­де­ни од дра­ма­тур­гот Вла­ди­мир Мил­чин или не­за­вис­ни­от пор­тал Ок­но и дру­ги­те опо­зи­цис­ки ме­ди­уми, се пот­ку­пе­ни од со­сед­на­та зем­ја на југ за да го „рас­про­да­дат името“. Со­од­ветно, влас­та на тој на­чин си по­иг­ру­ва со на­ци­о­нал­ни­те чув­ства на Ма­ке­донци­те и го от­тргну­ва вни­ма­ни­е­то од нај­гор­ли­ви­те проб­ле­ми - ло­ша­та еко­но­мија, нис­ки­от жи­во­тен стан­дард, од нај­ви­со­ка­та стап­ка на нев­ра­бо­те­ност во Ев­ро­па и по­стоја­ни­те ет­нич­ки тен­зии. 

Рет­рос­пек­тивно, ко­га прв­пат бе­ше из­бран за прет­се­да­тел во 2000 го­дина, Пу­тин бе­ше под­држан од ли­бе­ра­ли­те од та­ка­на­ре­че­ни­от Пи­тер­ски клан - Алек­сеј Куд­рин, Гер­ман Греф и Ан­дреј Ила­ри­о­нов, си­те тие учес­тву­ваа со ми­нис­тер­ски или со­вет­нич­ки фун­кции во те­кот на не­го­ви­от прв ман­дат. Та­ка­на­ре­че­ни­те ци­ви­лики, спро­тив­но од та­бо­рот на си­ло­ви­ки кои фак­тич­ки уп­ра­ву­ва­ат со Ру­си­ја де­нес ка­ко арис­ток­ра­ти и фе­у­далци, се гра­ѓан­ски прав­ници, тех­нок­ра­ти и прив­рза­ни­ци на суш­тес­тве­ни ре­фор­ми и во­ве­ду­ва­ње сло­бо­ден па­зар во Ру­сија. Од не­го­ви нај­блис­ки со­ра­бот­ници, Куд­рин и Ила­ри­о­нов де­нес ста­наа жес­то­ки кри­ти­ча­ри на Пу­тин.

Во че­кор со ев­роп­ски­от тренд од сре­ди­на­та на ми­на­та­та де­це­нија, ДПМ­НЕ и Гру­ев­ски ис­то та­ка про­мо­ви­раа тех­нок­рат­ска и ре­фор­мска влада. Еден од на­јис­так­на­ти­те и нај­спо­соб­ни­те прет­став­ни­ци во вто­ра­та тех­нок­рат­ска вла­да на Гру­ев­ски бе­ше ви­цеп­ре­ми­е­рот за ев­ро­ин­тег­ра­ции Иви­ца Бо­цев­ски, кој де­мон­стра­тив­но ја на­пуш­ти вла­да­та и ста­на кри­ти­чар на власта, за по­тоа пов­тор­но да се прик­ло­ни кон по­ли­ти­ки­те на ДПМ­НЕ за што пад­на во не­ми­лост на јав­носта. 

До­кол­ку Гру­ев­ски е ма­ке­дон­ски пан­дан на Пу­тин, и Бо­цев­ски си има свој рус­ки пан­дан - Вла­дис­лав Сур­ков. Иде­о­ло­гот на Пу­тин­ска­та хо­ри­зон­тал­на власт, кој во сре­ди­на­та на ми­на­та­та де­це­ни­ја во Ру­си­ја про­мо­ви­ра­ше „су­ве­ре­на де­мок­ра­тија“, еден пост­то­та­ли­та­рен ква­зи­де­мок­рат­ски оп­штес­твен фе­но­мен, што фа­ќа ко­ре­ни и кај нас, и што Бо­цев­ски по­не­ко­гаш знае та­ка жолчно да го брани. Сур­ков, ис­то ка­ко и Бо­цев­ски, на­пуш­ти ви­со­ка по­зи­ци­ја во влас­та во 2013, за по­тоа да се ак­ти­ви­ра во кам­па­ња­та на Кре­мљ за за­пи­ра­ње на „мај­дан­ската“ ре­во­лу­ци­ја во Ки­ев и рас­пу­ку­ва­ње­то на „рус­ка­та про­лет“.

Успе­хот и на Пу­тин и на Гру­ев­ски е зас­но­ван на под­дршка­та што два­та ре­жи­ма ја има­ат од тив­ко­то мно­зинство во со­од­вет­ни­те земји, нас­про­ти ур­ба­на­та кла­са и кре­а­тив­ци­те кои традицио­нал­но се про­тив нет­ран­спа­рен­тни­те по­ли­тич­ки сис­теми. 

Во де­неш­ни ус­лови, Ник­со­но­во­то тив­ко мно­зинство е ед­но ин­ди­фе­рен­тно, но ста­тис­тич­ки пре­суд­но гла­сач­ко тело. По пра­ви­ло по­тек­ну­ва од про­винци­јата, ре­чи­си не ко­рис­ти ин­тер­нет, не па­ту­ва во стран­ство и гле­да са­мо држав­на или пров­ла­ди­на те­ле­ви­зија. Ова мно­зинство лес­но се по­да­ва на по­пу­лис­тич­ки или ми­ли­та­рис­тич­ки па­ро­ли и мо­же да под­држи во­е­на кам­па­ња во со­сед­на зем­ја ка­ко во слу­ча­јот со Ру­си­ја на Пу­тин, или ма­со­вен кул­ту­рен ин­же­не­ринг ка­ко во слу­ча­јот со Ма­ке­до­ни­ја на Гру­ев­ски.

Тив­ко­то мно­зинство е гри­жа на со­вес­та на ед­на на­ција.

Објавено во „Слободен печат“

Не е дозволено преземање на оваа содржина или на делови од неа без дозвола од редакцијата на Плусинфо